تأثیر وراثت بر پوکی استخوان در سنین زیر ۴۰ سال
تأثیر وراثت بر پوکی استخوان در سنین زیر ۴۰ سال | علائم، علل و پیشگیری
پوکی استخوان ارثی می‌تواند حتی پیش از ۴۰ سالگی شروع شود. در این مقاله با علل ژنتیکی پوکی استخوان، علائم هشداردهنده و راه‌های پیشگیری علمی آشنا شوید.
پوکی استخوان ارثی چیست؟
پوکی استخوان (Osteoporosis) بیماری‌ای است که با کاهش تراکم استخوان، خطر شکستگی‌های ناگهانی را افزایش می‌دهد. اگرچه این بیماری بیشتر در سالمندان دیده می‌شود، اما وراثت و ژنتیک می‌تواند باعث بروز پوکی استخوان در جوانان و حتی افراد زیر ۴۰ سال شود.
نقش ژنتیک در ابتلا به پوکی استخوان
مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۶۰ تا ۸۰ درصد تراکم استخوانی تحت تأثیر وراثت است. چند ژن مهم در این زمینه عبارت‌اند از:
- ژن VDR (گیرنده ویتامین D): مسئول جذب کلسیم در بدن
- ژن COL1A1 (کلاژن نوع یک): تأمین‌کننده استحکام استخوان
- ژن ESR1 (گیرنده استروژن): تأثیرگذار بر تراکم استخوان در زنان
به همین دلیل، اگر خانواده‌ای سابقه پوکی استخوان داشته باشد، فرزندان آن بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان ژنتیکی هستند.
چرا پوکی استخوان در سنین زیر ۴۰ سال اهمیت دارد؟
- تشکیل قله توده استخوانی (Peak Bone Mass): بیشترین تراکم استخوان تا ۳۰ سالگی شکل می‌گیرد. اگر این قله پایین باشد، فرد زودتر در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرد.
- شکستگی‌های زودرس: شکستگی مهره، لگن یا مچ دست حتی پس از ضربه‌های سبک.
- کاهش کیفیت زندگی: محدودیت در ورزش، فعالیت‌های روزمره و شغل.
- پیامدهای روانی: درد و شکستگی‌های مکرر باعث اضطراب و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود.
عوامل تشدیدکننده پوکی استخوان ارثی
علاوه بر وراثت، برخی عوامل سبک زندگی می‌توانند بیماری را بدتر کنند:
- مصرف سیگار، الکل و نوشابه‌های گازدار
- بی‌تحرکی و نشستن طولانی‌مدت
- کمبود کلسیم و ویتامین D
- اختلالات هورمونی (تیروئید، تستوسترون یا استروژن)
دریافت نوبت سنجش و تراکم استخوان
برخی از افراد به دلیل مشغله های زیاد فرصت ندارند در طول روز برای دریافت خدمات تصویربرداری به کلینیک مراجعه نمایند. اما شما می‌توانید در هر ساعت از شبانه روز برای دریافت نوبت به وبسایت مرکز دکتر کریمی مراجعه نمایید. ما یک کلینیک خاص هستیم که همه روزه پذیرای شما هستیم. چنانچه یک مورد اورژانسی داشته باشید یا یک ویزیت معمولی، ما همیشه آماده خدمت‌رسانی به شما هستیم. 😊
راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان ژنتیکی
حتی اگر سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، می‌توانید با اقدامات زیر از استخوان‌هایتان محافظت کنید:
- تست تراکم استخوان (DEXA Scan): شروع از ۳۰ تا ۳۵ سالگی برای افراد پرخطر
- تغذیه مناسب: لبنیات کم‌چرب، سبزیجات سبز، ماهی، تخم‌مرغ و مغزها
- ورزش‌های مقاومتی و تحمل وزن: پیاده‌روی سریع، دویدن آرام، طناب زدن
- ترک سیگار و الکل
- کنترل هورمونی و مراجعه منظم به پزشک متخصص غدد یا ارتوپد
سوالات متداول درباره پوکی استخوان ارثی
۱. اگر مادرم پوکی استخوان داشته باشد، آیا من هم مبتلا می‌شوم؟
خیر، وراثت احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد اما سبک زندگی سالم می‌تواند مانع شود.
۲. آیا پوکی استخوان زیر ۴۰ سال درمان دارد؟
بله، با دارو، تغذیه مناسب، ورزش و تغییر سبک زندگی می‌توان روند بیماری را کنترل کرد.
۳. بهترین سن برای تست تراکم استخوان چه زمانی است؟
در صورت وجود سابقه خانوادگی، از ۳۰ سالگی به بعد توصیه می‌شود.
۴. آیا مردان هم دچار پوکی استخوان ارثی می‌شوند؟
بله؛ اگرچه شیوع در زنان بیشتر است، اما مردان با سابقه خانوادگی هم در خطر هستند.
جمع‌بندی
وراثت و ژنتیک نقش مهمی در بروز پوکی استخوان دارند، حتی در سنین زیر ۴۰ سال. آگاهی از سابقه خانوادگی، غربالگری زودهنگام و تغییر سبک زندگی می‌تواند بهترین سپر دفاعی در برابر این بیماری خاموش باشد.
رادیولوژی و سونوگرافی دکتر کریمی در فارس با دقت و تجهیزات مدرن.
